koelmachine, en daarbij voldoen aan de standaarden en garantievoorwaar- den, een exercitie is die veel tijd in beslag neemt. Ons vertrekpunt was om allereerst de zogenaamde Bill of Materials op te stellen. Uit welke ma- terialen bestaat een product eigenlijk en in welke hoeveelheden? Dit geeft verrassende inzichten en biedt een fan- tastisch uitgangspunt om de volgende slag te maken: het uitbannen van mate- rialen die niet recyclebaar zijn. Circulair businessmodel Naast de techniek is het business model minstens zo interessant. Vanuit circulariteit bestaat de gedachte dat de producent eigenaar blijft van zijn product. Hij/zij is degene die het beste in staat is een product(-onderdeel) een tweede leven te geven of zoveel mo- gelijk de gebruikte grondstoffen weer her te gebruiken. Het product wordt dan als een dienst of in een lease- of huurconstructie aangeboden. Naast ei- genaarschap is ook een gegarandeerde terugkoopvergoeding een optie. Samenwerking Unica Energy Solutions (UES) is een samenwerking aangegaan met Carrier op het gebied van WKO’s en warmte- pompen. Vanuit de circulaire gedachte is een overeenkomst tot stand geko- men waarbij Carrier eigenaar blijft van de warmtepomp en warmte en koude gaat leveren aan de ESCo’s van UES. UES levert op haar beurt de warmte en koude door aan de eindgebruikers. Er treedt hierbij een verschuiving op van verantwoordelijkheden. UES koopt niet langer een warmtepomp van Carrier, maar neemt een dienst af. Andere rol fabrikant Daarnaast kan Carrier tijdens onder- houdsmomenten nieuwe en betere onderdelen leveren om de levensduur van producten te verlengen of om de energieprestatie verder te verbeteren. Dit komt het gebruik van grondstof- fen en het primaire energiegebruik ten goede. Er is Carrier, doordat zij warmte en koude gaan verkopen, meer aan gelegen om de warmtepomp zo effici- ënt mogelijk te laten draaien. Op deze wijze ontstaat een ketensamenwerking waarin de relatie opdrachtgever-op- drachtnemer verandert in een partner- schap. Comfort As a Service Vanuit de werkzaamheden voor het consortium is de term Comfort As a Service (Caas) ontstaan. Dit gaan we doen vanuit een zogenaamde CoSCo, de Comfort Service Company, afgeleid van de ESCo. We gaan comfort op de werkplek of aan de restauranttafel leveren en afrekenen. En zo bijdragen aan een prettige en gezonde werk- en leefomgeving waarbij er een (consor- tium van) partij(-en) verantwoordelijk is voor het functioneren. Een bijzondere vorm van ketensamenwerking. Impact Circulaire Installaties Het op grote schaal toepassen van circulaire installaties en installatiecon- cepten gaat een forse impact hebben op de branche. Ik verwacht dat de com- fortprestaties van gebouwen significant omhoog zullen gaan. De verschuiving van verantwoordelijkheden heeft orga- nisatorisch een drieledige impact. Het vergt een inspanning op het gebied van garantieverlening en daarnaast komt er een financieringscomponent voor de producent om de hoek kijken. Tot slot zal de verschuiving van uitvoering en onderhoudsomzetten een grote impact hebben op de installateur. Nieuwe markt Naast de rolverdeling gaat de groot- schalige toepassing van circulariteits- principes in de installatiebranche zorgen voor een andere kijk op installa- tie-onderdelen. Doordat we installaties flexibeler gaan opzetten, ontstaat een tweedehands markt. Bedrijven als New Horizon Urban Mining spelen hier op in. Er is geen sprake meer van slopen maar van ‘minen’ of delven. Ik ben van mening dat zowel het minen als het ver- anderen van de eigendomssituatie een andere waardering van de installatie- onderdelen teweeg gaat brengen. De waarde van een koelmachine op de helft van zijn levensduur is niet langer de helft van de boekwaarde, maar een aantal draaiuren en daarmee een bepaalde hoeveelheid koude. Daar komt een rest- waarde bij voor de aanwezige grondstof- fen. In de praktijk zal dit meer zijn dan de boekwaarde. Pionieren Deze manier van denken, ontwerpen, realiseren, exploiteren en demonteren zal de eerstkomende vijf jaar nog geen gemeengoed worden. We zijn nog volop aan het pionieren met het realise- ren van dergelijke installaties en bijbeho- rende business modellen. Een vraag die daarbij regelmatig aan de orde komt is: ‘Tegen welke meetlat wordt überhaupt de mate van circulariteit bepaald?’. De architect en opdrachtgever spelen inmiddels in op de vraag naar circulaire gebouwen. Zij zullen, gezamenlijk met de aannemer meer eisen gaan stellen op het gebied van flexibiliteit en demon- tabel bouwen. Iedere installateur kan hierop inspringen door goed na te den- ken over de producten die hij gebruikt en de wijze waarop hij ze monteert. Mentaliteitsverandering Zolang er geen concrete vraag ontstaat naar gebruikte producten, zullen veel installateurs en leveranciers opteren voor nieuwe producten. Dit biedt meer zekerheid voor het functioneren. Niet iedere koelmachine is tenslotte van een oud omaatje geweest… Toch kunnen we allemaal als installateurs bijdragen aan een mentaliteitsverandering. Denk eens na over welke onderdelen eenvoudig hergebruikt kunnen worden zonder of met een acceptabel verlies aan prestatie en kwaliteit. Door dit te doen kunnen we op ieder niveau helpen om daadwerke- lijk circulaire installaties gemeengoed te laten worden in onze branche A uteur: Olaf Oosting, Manager Ontwikkeling bij Unica Energy Solutions. Bovenstaand de recycling rate van een warmtepomp. Deze is aan de hand van de Bill of Material op materiaalniveau voor ruim 85% recyclebaar. REAGEREN: REDACTIE@MERLIJNPLUS.NL IZ0318_TA_circulaireinstallaties.indd 31 27-2-2018 10:34:06